การประดิษฐ์เครื่องควบคุมความดันน้ำช่องม่านตา

บทคัดย่อ

เครื่องควบคุมความดันน้ำในช่องม่านตา ซึ่งประดิษฐ์ขึ้นเองโดยใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น มอเตอร์ เก่าของกระจกไฟ้ฟ้ารถยนต์ แถบผ้าใบเครื่องแปลงไฟ ( จาก DC เป็น AC ) เข็มฉีดยาเบอร์ 20 และสายฉีดซิลิโคนสามารถประดิษฐ์ไว้ใช้เองได้ไม่ยาก
เสียค่าใช้จ่ายน้อยแต่การใช้พบว่าเสียค่าใช้จ่ายน้อยแต่การใช้งานมีประสิทธิภาพสูงสะดวกการในใช้และช่วยให้การผ่าตัดต้อกระจกแบบเหลือเปลือกต้อไว้( ECCE ) ง่ายและเร็วขึ้น

บทนำ

การผ่าตัดต้อกระจกและฝังเลนส์แก้วตาเทียมได้มีการพัฒนาวิธีการผ่าตัด เครื่องมือที่ใช้ในการผ่าตัด ไหมเย็บแผล เทคนิคการเย็บแผล และการออกแบบชนิดต่าง ๆ ของเลนต์แก้วตาเทียม ทั้งนี้ผลสุดท้ายของความสำเร็จในการผ่าตัด ก็คือความคมชัด
ของสายตาของผู้ป่วยหลังจากผ่าตัด สิ่งหนึ่งที่สำคัญและมีผลต่อความคมชัดของสายตาในผู้ป่วยเหล่านี้ก็คือ สายตาเอียง ( asting mastism ) และเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปแล้วว่า การผ่าตัดชนิดบาดแผลแคบ และทำ scleral incision นั้นสามารถลดสายตาเอียง
หลังผ่าตัดได้เป็นอย่างดีเครื่องมือชนิดหนี่งที่ช่วยทำให้การผ่าตัดได้ผลดีสะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้นนั้นก็คือ anterior chamber maintaming system (ACMS) เครื่องมือนี้ประกอบด้วย 2 ส่วน ใหญ่ ๆ คือส่วนที่ปรับระดับความสูงต่ำของขวด balance salt solution
( BSS ) เพื่อควบคุมระดับความดันในลูกตา ( IOP = intra ocular pressure ) ( รูปที่ 1) และอีกส่วนหนึ่งเป็นเข็มยาว 2.5 มม. มีเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอก 0.9 มม. ผิวภายนอกเป็นวงแหวนเรียงกันเป็นชั้น ๆ ( รูปที่ 2 ) และมีเส้นผ่านศูนย์กลางภายใน0.6 มม.
( ขนาดประมาณเข็มฉีดยา No. 20 ) เข็มนี้สอดลงไปบนสายซิลิโคน ( cilicone true ) เหลือส่วนปลายเข็มที่เป็นวงแหวนเรียงกันเป็นชั้น ๆ ที่เสียบทะลกระจกตา ( cornea ) เข้าสู่ช่องหน้าม่านตา ซึ่งทั้ง 2 ส่วนนี้ต่อเข้าด้วยกันเป็น ACMS

รูปที่1 เครื่องปรับระดับความสูงต่ำของ BSS              รูปที่2 เข็ม ACM ส่วนปลายเข็มภายนอกเป็นวงแหวนเรียงเป็นชั้น ๆ

ข้อดีของครื่อง ACMS มีดังต่อไปนี้

1. ทำให้เกิดมี positive intra ocular pressure (IOP) ของลูกตาขณะทำการผ่าตัด ซึ่งเป็นที่ยอมรับโดยทั่วกันแล้วว่า positive IOP นั้นเป็นส่วนสำคัญในขณะที่ทำการผ่าตัดต้อกระจก
2. มีการใหลเวียนของ BSS ภายในลูกตาอย่างต่อเนื่องขณะทำการผ่าตัดสามารถล้างเอา debries, blood, pigment,cortical, material และอื่น ๆ ออกจากลูกตาได้ตลอดระยะเวลาการ
ทำการผ่าตัด ทำให้ลดภาระการอักเสบของลูกตาหลังการผ่าตัดได้เป็นอย่างดี
3. ความลึกของช่องหน้าม่านตา ( anterior chamber ) คงที่ตลอดเวลา ทำให้มีการหลั่งสาร prostaglandin และ leukotriends ออกมาน้อยกว่าวิธีการการผ่าตัดปกติ
4. แบคทีเรียหรือเชื้อโรคอื่น ๆ ที่เกิดขณะทำการผ่าตัดได้ถูกชะล้างออกโดย ACMS ตลอดระยะของการทำการผ่าตัด
5. ขวด BSS นั้นสามารถใส่ยาปฏิชีวนะหรือตัวยาอื่น ๆ เช่น adrenalin 1: 1,000,000 ให้มีการใหลเวียนเข้าสู่ลูกตาอย่างต่อเนื่องขระทำการผ่าตัด
6. ACMS นี้ เมื่อใช้ร่วมกับการผ่าตัดต้อกระจกที่มีเทคนิคต่าง ๆ กันได้เป็นอย่างดี เช่น phacoemulsification, phacofragmenttation, Blumenthal technique,simcoe techique หรือ
conventional planned ECCE อื่น ๆ ฯลฯ จะทำให้การผ่าตัดรวดเร็วยิ่งขึ้น

ผู้เขียนได้ทดลองใช้ ACMS ร่วบกับการกระทำ conventional planned ECCE โดยเริ่มจากให้ circulating nurse คอยดึงเสาแขวนขวด BSS ขึ้นลงตามคำสั่งของแพทย์ขณะทำการผ่าตัด
พบว่าการผ่าตัดสะดวกรวดเร็วขึ้น แต่ต้องเสียบุคคลากรไป 1 ท่าน ซึ่งต้องคอยยืนเฝ้าเสาน้ำเกลือเพื่อการนี้ จากการประชุมวิชาการของสมาคมจักษุแพทย์ปลายปี พ.ศ. 2537 ได้มีการแสดงเครื่อง ACMS
ที่ประดิษฐ์ขึ้นเอง โดยจักษุแพทย์ไทยผลการใช้เป็นที่น่าพอใจ แต่มีปัญหาด้านต้นทุนการผลิตยังสูงและผู้ผลิตยังไม่พร้อมที่จะผลิตเป็นจำนวนมาก ๆ ได้ ดังนั้นในรายงานนี้จะเสนอวิธีการผลิต
เครื่อง ACMS ใว้ใช้เองจากวัสดุเหลือใช้และจากวัสดุราคาถูก แต่มีคูณภาพการใช้งานที่ดี

วัสดุและวิธีการ
วัสดุที่ต้องเตรียมในการประดิษฐ์ ACMS มีดังต่อไปนี้
1. เครื่องมอเตอร์ปรับระดับกระจกไฟฟ้ารถยนต์ หาซื้อได้จากร้านขายเครื่องยนต์เก่า
2. แกนในของด้าย 1 อัน ( เป็นไม้หรือพลาสติกก็ได้)
3. แถบผ้าใบกว้างประมาณ 3-4 ซม.ยาวประมาณ 1-1.5 ม.
4. เครื่อง adaptor input AC 220 V. output 12 V.
5. สวิตซ์กด 2 อัน สำหรับทำเป็น foot switch เหยียบปรับระดับขึ้นลง
6.เข็มฉีดยาเบอร์ 20 เข้าไปได้

หลักการและวิธีการประดิษฐ์
โดยทั่วไปส่วนของเครื่อง ACMS ที่ใช้ปรับระดับของขวด BSS นี้นั้น จะใช้วิธีการเคลื่นทั้งเสาและขวดที่แขวน BSS ขึ้น-ลงซึ่งต้องใช้แรง
ในการยกทั้งเสาและขวดมาก ทำให้ยุ่งยากต่อการประดิษฐ์เสาใหม่และต้องสั่งทำมอเตอร์พิเศษเพื่อการนี้ สำหรับเครื่อง ACMS ที่เสนอในงานนี้

                                     
                        รูปที่3 แถบผ้าใบยึดติดกับแกนหลอดด้าย แล้วนำไปเสียบติดกับแกนของมอเตอร์

ใช้หลักการเคลื่อนขึ้นลงโดยเฉพาะส่วนของขวด BSS อย่างเดียวเท่านั้น เช่นเดียวกับการโพงน้ำขึ้น-ลง จากบ่อโดยเชือกพันรอบแกนหมุนที่อยู่เหนือปากบ่อ

วิธีการประดิษฐ์ทำดังนี้
นำเอาไส้ในของหลอดด้ายเสียบเข้ากับแกนของมกเตอร์ให้แน่น ตัดแถบผ้าใบเข้ากับแกนของหลอดด้ายด้วยสกรูตัวเล็ก ๆ ส่วนอีกปลายหนึ่งของแถบผ้าใบ
นั้นทำเป็นห่วงตะขอแขวนขอด BSS ประกอบเข้าให้เป็นกล่องสวยงาม เพื่อติดได้กับเสาแขวน I.V. fluid หรือ แขวนไว้กับเพดานห้องผ่าตัดตามความเหมาะสม
( รูปที่ .3 ) จากมอเตอร์มีขั้วสำหรับต่อสายไฟลงมายังสวิตซ์ 2 อัน ซึ่งติดตั้งไว้กับกล่องของ Adaptor ทำเป็น foot switch control นำท่อกลมติดไว้กึ่งกลางความยาวของกล่องสำหรับเป็นที่พักเท้า ( รูปที่ 4 ) ถึงขั้นตอนนี้ เราก็จะได้ส่วนปรับระดับความสูงต่ำของขวด BSS ส่วนต่อไปเป็นการประดิษฐ์ส่วนที่ใช้ต่อเข้าไปช่องหน้าม่านตา( anterior chamber ) นำเข็มฉีดยาเบอร์ 20 ตัดยาวประมาณ 6 -7 มม. ให้ช่างร้านทองกลึงปลายหนึ่งให้เป็นร่องวงแหวนรอบ ๆ ส่วนปลายคัดให้แฉลบ

                   
                       รูปที่4 กล่อง adaptor ทำเป็น foot switch control

ประมาณ 45 องศา ส่วนอีกปลายหนึ่งเสียบเข้ากับสาย silicore อีกปลายหนึ่งของสาย silicore นั้นเสียบเข้ากับเข็มเบอร์ 18 ตัดปลาย 90 องศา สำเร็จแล้วก็จะได้สาย ACM สำหรับต่อกับสาย I.V. set ของ BSS ส่วนการต่อสายไฟดูรายละเอียดตาม circuit ( รูปที่ 5 และ รูปที่ 6 )

                                                   รูปที่6ภาพแสดงวงจรการทำงาน

            ผลของการใช้เครื่อง ACMS ที่ประดิษฐ์ขึ้นเองในราคาประมาณ 6,000 บาท เครื่องแรกนี้ ในการผ่าตัด conventional planned ECCE ร่วมกับการใช้เข็ม Simcore ในการ aspirate cortex นั้นสะดวกรวดเร็วขึ้นกว่าเดิมมาก สามารถ control IOP และใช้เข็ม Simcore ดูดอย่างเดียว ( โดยไม่ต่อ infusion เข้ากับเข็ม sincore ) และในรายทีทำโดยไม่ใช้เข็ม ACM แต่ใช้เครื่องปรับระดับขวด BSS ต่อเข้ากับสาย simcore ต่อ infustion port ก็สามารถปรับปริมาณของ infusion fluidได้ตามความประสงค์ของแพทย์ผ่าตัดได้เป็นอย่างดี และเมื่อนำมาใช้ผ่าตัด cataract โดยวิธี mini-nucleus, small incission , scleral tunnel and no stitch ตามวิธีของ Dr. Michaael Blumenthal นั้นได้ผลดีทุกประการ และข้อดีนี้เหนือกว่าต่างประเทศ คือสามารถทำให้เป็น negative pressure ได้อีกด้วย โดยการปรับระดับของขวด BSSให้ต่ำกว่าระดับสายตาของผู้ป่วยใขขณะที่ต้องการฉีด viscoelastic substance เข้าไปใน anterior chamber

                                                                 บทสรุป

เครื่อง ACMS นั้นสามารถประดิษฐ์ได้ง่ายด้วยตนเอง ราคาไม่แพงเมื่อเปรียบเทียบกับเครื่องที่สั่งมาจากต่างประเทศ สามารถใช้ร่วมกับเครื่องมือเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผ่าตัดได้เป็นอย่างดี โดยไม่จำกัดว่าจะเป็นการผ่าตัดโดยใช้เทคนิคชนิดใด ๆ ช่วยลดภยันตรายที่เกิดขึ้นกับอวัยวะภายในลูกตา เช่น endothelium ,iris หรือ posterior capsule และสิ่งที่สำคัญที่สุดของเครื่อง ACMS ที่ประดิษฐ์ขึ้นเองนี้ทำมาจากวัสดุเหลือใช้ หาง่ายและราคาถูก เป็นการประหยัดเงินตราของประเทศได้อีกอย่างหนึ่งด้วย