การเลือกใช้น้ำตาเทียมโดยพิจารณาเรื่องสารกันเสีย
Updated 2016-03-10 20:20:00
น้ำตาเทียมมีส่วนประกอบหลายชนิ
1. กลุ่มที่มีสารกันเสีย (preservative) และ
2. กลุ่มที่ไม่มีสารกันเสีย (preservative free)
สารกันเสียมีข้อดีคือ ยับยั้งการเจริญของจุลชีพ (microbial contamination)
และ ลดการย่อยสลายทางชีวภาพ (biodegradation)
สามารถแบ่งตามชนิดของสารกันเสีย ได้เป็น 3 ชนิดด้วยกัน
1. Oxidants จะเข้าสู่ cell membrane มีผลต่อ cell function จากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างไขมั
2. Detergent จะไปรบกวน lipid cell membrane และ cell membrane permeability พบว่าเซลล์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้
3. Ionic buffer (SofZia®) เป็นสารกันเสียกลุ่มใหม่ ประกอบไปด้วย borate,
sorbitol, propylene glycol และ zinc เมื่อหยอดยาที่ตาพบว่าส่
ปัจจัยที่ทำให้เพิ่มความเสี่
- ความถี่ในการใช้ยาเพิ่มขึ้น
- มีการใช้ยาหยอดตาหลายๆชนิดร่
- เป็นโรคเรื้อรังที่ต้องใช้ยาเป็
- การ clearance ของยาลดลง
- ผิวกระจกตาไม่แข็งแรง (Compromised epithelium) ได้แก่ผิวกระจกตาถูกทำลาย หรือมีภาวะ inflammation
ดังนั้นการเลือกใช้น้ำตาเที
- Chronic moderate-severe dry eye ที่จำเป็นต้องใช้ยาบ่อยติดต่อกั
- Ocular surface disease เช่น SJS, OCP, chemical burn, LSCD
- Glaucoma ที่จำเป็นต้องใช้ยาหลายตัวติดต่
- Immediate post-ocular surgery เช่น PKP, refractive surgery
ข้อด้อยของน้ำตาเทียมในกลุ่ม preservative free คือ ราคาสูง บรรจุภัณฑ์มีลักษณะปลายแหลม
อาจไม่เหมาะในผู้ป่วยที่มีอายุ
อย่างไรก็ดี ถึงแม้ BAK สามารถออกฤทธิ์ครอบคลุม microorganism ได้มากกว่า
มี efficacy มากกว่า แต่มีปัญหาเรื่อง ocular surface มากกว่าจากการ
disrupt tear film จึงมีกลุ่มน้ำตาเทียมที่เป็น mild preservative
เข้ามาทดแทน โดยกลุ่มน้ำตาเทียม mild preservative ที่สำคัญมีดังนี้
1. Polyquaterium-1 (Polyquad®) เป็นกลุ่ม detergent ครอบคลุม เชื้อ
bacteria และ yeast เนื่องจากสารกลุ่มนี้มี large molecular weight
จึงเข้า ocular surface ได้ยาก ทำให้เกิด toxic น้อยกว่า BAK
น้ำตาเทียมในกลุ่มนี้ เช่น Tear natural ® และ Systane ultra®
2. Stabilized oxychlorocomplex (Purite®) เป็นกลุ่ม oxidative
ครอบคลุมได้ทั้ง bacteria, virus และ fungus โดยเมื่อตัว preservative
ได้รับแสง จะแตกตัวเป็น water, oxygen, sodium และ chloride free radical
ซึ่ง chloride free radial จะไป inhibit protein synthesis ของ
microorganism ไม่ทำให้เกิด ocular surface damage น้ำตาเทียมในกลุ่มนี้
เช่น Cellufresh®, Refresh®และ Optive® ยาต้อหินเช่น Alphagan-P®
3. Sodium perborate เป็นกลุ่ม oxidative เช่นเดียวกับที่ใช้ใน oral
hygiene system ครอบคลุมเชื้อ bacteria และ fungus โดยไป oxidizing cell
membrane และเปลี่ยน membrane-bound enzyme เกิด modified protein
synthesis ของ bacteria เมื่อสารกลุ่มนี้
โดย พญ.ศิริเนตร ดำรงพิศุทธิกุล
ผู้รับทุนประชุมราชวิทยาลัยฯ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
บรรณาธิการ พญ.ดวงพร อารยะพงษ์
โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า